Watermolen bekijken: Westveense Molen

Bouwjaar: 1676
Type: wipmolen
Functie: watermolen
Inrichting: scheprad

De poldermolen bemaalde tussen 1676 en 1975 uitsluitend met windkracht het 145 ha. grote waterschap Westveen toen er een overlaat werd gemaakt naar de lager gelegen Noordse Buurter Polder.

Tot 1 januari 1989 stond de molen op het grondgebied van de provincie Utrecht. Ondanks deze grenswijziging bleef de Stichting De Utrechtse Molens, vanaf 1977 eigenaar, in bezit van de molen.

In een mantelstijl staat het jaartal 167?, hetgeen geïnterpreteerd kao worden als 1674 of 1676, welk laatste jaartal tot op heden als bouwjaar werd aangehouden.

Op de kaart van het 'Hoogheemraadschap van de landen van Woerden' van gebr. Vingbooms, uit 1670 staat de molen reeds ingetekend en ook op de kaart van het grondgebied van de proosdij van St. Jan,
van D. van Groenouw uit 1665, staat de molen afgebeeld. Hiemit kan geconcludeerd worden dat de molen vóór 1665 is gebouwd.

Door archiefonderzoek van de molenwerkgroep van de historische kring Woerden en omstreken is gebleken dat er in 1672 door de Franse troepen in deze contreien minstens vijf poldermolens zijn verbrand en volkomen verwoest.
Het is aannemelijk dat de Westveense Molen toen een soortgelijk lot beschoren moet zijn geweest. Het herbouwjaartal van 1676 is dan ook zeer aannemelijk.

Door een storm brak op 21 november 1837 de koker en stortte het bovenhuis naar beneden en werd dit alles met het gevlucht volkomen vernield.
Direct daarna werd een compleet bovenhuis met inhoud en gevlucht, evenals de koker nieuw vervaardigd.

In 1858 werd een nieuw waterwiel met eiken velgen aangebracht, welke laatste in 1905 door iepenhouten velgen werden vervangen.

In 1919 werden twee gebruikte ijzeren Potroeden overgenomen, welke ingekort werden.
In 1935 werd het oud-hollands wieksysteem vervangen door Dekkerwieken.

In 1960 werden de Noordse Buurter- en Voordijkse Polder gecombineerd met het waterschap Westveen tot één nieuw waterschap 'De Noordse Buurt'.

De sterk verzakte molen, die aan de zuidzijde 17 cm lager stond dan aan de noordkant, kreeg in 1963 een betonfundering met 8 pulspalen.
De schepradgoot werd tevens in metselwerk vernieuwd en de dekkerwieken door fokwieken vervangen.

Na deze grondige restauratie van 1963 werd de molen opnieuw gerestaureerd in 1978/1979 en in 1991. De molen is volkomen bedrijfsvaardig en verkeert in goede staat.