Watermolen bekijken: De Hadel

Bouwjaar: 1968
Type: wipmolen
Functie: watermolen
Inrichting: scheprad

Deze molen is van oorsprong afkomstig uit Midwoud en daar gebouwd voor onderbemaling van een deel van het grote waterschap De Vier Noorder Koggen. Hij stond ten noorden van Midwoud, bij het gehucht Hoerdijk, even ten oosten van de spoorlijn Hoorn-Medemblik. Op deze plaats staat op een in 1879 verkende kaart al een molen aangegeven. Al voor 1929 was het poldertje met een ander poldertje samengevoegd tot de ongereglementeerde 'Gecombineerde polder' welke bemalen werd door drie grote weidemolens. De huidige molen was hiervan de noordelijke, de zuidelijke stond even ten noordwesten van Midwoud en de westelijke is al voor 1929 door een elders geplaatste Amerikaanse windmotor vervangen.

In 1947 is voor de bemaling van het gebied een elektrisch gemaaltje gebouwd en is het zuidelijke molentje gesloopt. De windmotor is nog een tijd in gebruik gebleven en het noordelijke molentje is, na in verval te zijn geraakt, gekocht door Ds. Verdonk te Benningbroek. Deze nazaat van de bekende Zaanse molenbouwer Hendrik Verdonk, de man die de toepassing van de waaierpomp op gang bracht, liet hem eind 1957 afbreken en in het daaropvolgende jaar in de tuin van de pastorie te Benningbroek herbouwen.

Een aantal jaren later werd bij overgedragen aan de Stichting 'De Zaanse Schans', die hem in 1968 aan de Zaanse Schans liet herbouwen en in bedrijf nam voor het doorspoelen van de sloten in dit gebied. Voor dit doel is het molentje sindsdien regelmatig in bedrijf. De naam van de molen is de oude benaming van de Kalverpolder waarin de Zaanse Schans is gelegen.

Constructie

Molenmaker Wagenmaker uit Oostwoud heeft indertijd de toen afgelegen molen volautomatisch werkend gemaakt. Op beide roeden is toen zelfzwichting aangebracht die via een doorboorde bovenas instelbaar en bedienbaar was. Ook is toen de oorspronkelijke staartconstructie bestaande uit een staartbalk met schoren door een ijzeren staartconstructie met houten windvaan vervangen. Deze staartconstructie was in principe overeenkomstig die van de Amerikaanse windmotoren en bestond eveneens uit twee vanen. De hoofdvaan stelde de molen op de wind en de haaks hierop staande kleinere zijvaan diende als stormbeveiliging. Bij te grote windsterkten draaide bij het bovenkot met wiekenkruis uit de wind waardoor de molen tot stilstand kwam.

Het onderwiel is afkomstig uit de voormalige specerijmolen 'Indisch Welvaren' te Zaandam.