Houtzaagmolen bekijken: De Otter

Bouwjaar: 1638
Type: paltrok
Functie: houtzaagmolen
Inrichting: 3 zaagramen

Molen 'De Otter', vroeger waarschijnlijk genaamd 'De Kleine Otter', is een in of kort voor
1638 gebouwde paltrokhoutzaagmolen.

Als gevolg van stadsuitbreiding aan het eind van de vorige eeuw is de vroegere landelijke
omgeving geheel verdwenen, waardoor de molen thans niet meer dan een herinnering is aan
een voorbije tijd.

Oorspronkelijk maakte deze molen deel uit van een groep van 12 houtzaagmolens,
11 paltrokken en 1 bovenkruier, die tussen 1630 en 1638 werden gebouwd op een
tussen de Kostverlorenvaart en de westelijke stadsgracht gelegen terrein.

In 1638 wordt als eerste eigenaar Barend Willemsz. Prins genoemd. Andere namen van
eigenaren in de 17de en 18de eeuw waren: Gelepey, Buys, Napels en Sodenkamp.

In 1817 werd de molen gekocht door Gerrit van der Beyl, waarmee de basis werd gelegd
voor de latere firma Gt. van der Bijl. Het molenbezit van deze firma werd hierna uitgebreid
met de aankoop van de naburige paltrok 'Het Luipaard' in 1829, de paltrok 'De Valk' in 1835
en de paltrok 'De Kool' in 1860. In het begin van de jaren zestig begon de economische
neer gang van de Amsterdamse houtzagerijen, maar de firma Gt. van der Bijl was hiervoor minder
gevoelig, omdat zij zich tevens met de houthandel bezighield. Haar molenbezit ging teniet
als gevolg van stadsuitbreiding. Het hele terrein van de firma viel namelijk binnen Blok III
van het in 1877 vastgestelde uitbreidingsplan van de stad.

Vermoedelijk verdween in of kort na 1892 als eerste 'De Kool', want in mei van
dat jaar werd hij aan de gemeente verkocht. Molen 'Het Luipaard' en 'De Otter' zijn
waarschijnlijk tot in het begin van de 20e eeuw in bedrijf gebleven. Een foto van laatstgenoemde
uit 1917 doet vermoeden dat hij toen al enige tijd definitief buiten bedrijf was.

In november 1925 is 'De Otter' onttakeld en sindsdien min of meer als opslagplaats blijven
staan. De eveneens onttakelde en sterk vervallen romp van 'Het Luipaard' werd met bijbehorende
molenwerf in 1931 verkocht en is kort daarna afgebroken. De even ten noorden van 'De Otter'
gelegen molen 'De Eenhoorn' was als laatste Amsterdamse windhoutzaagmolen in 1929 nog
in gebruik, maar is in of voor 1931 eveneens afgebroken.

'De Otter' is in 1977 op de monumentenlijst geplaatst. Op het terrein rond de molen is nog
steeds de houthandel Gt. van der Bijl gevestigd.

In 1994 startte een ingrijpende restauratie die in 1996 werd afgerond.